Новогодишните празници носат промени во секојдневниот ритам, но и зголемени здравствени ризици доколку не се внимава на исхраната, консумацијата на алкохол и употребата на пиротехнички средства, предупредува Институт за јавно здравје.
Во соопштението се наведува дека празничните прослави често се одвиваат во доцните вечерни и ноќни часови, со зголемен внес на калорична и нутритивно неурамнотежена храна. Таквите навики, иако најчесто се сметаат за привремени, при повторување можат да имаат негативно влијание врз здравјето.
Институтот посочува дека во вечерните часови физиолошки се намалуваат метаболичката активност, инсулинската чувствителност и гастроинтестиналната мотилност. Како резултат на тоа, доцното и обилно јадење може да доведе до нарушена регулација на шеќерот во крвта, зголемено складирање на масти, нарушен сон, појава на рефлукс, надуеност и чувство на тежина. Долгорочно, ваквите навики се поврзуваат со зголемен ризик од дебелина, кардиоваскуларни заболувања и дијабетес тип 2.
Препораки за исхрана за време на празниците
Институтот препорачува последниот поголем оброк да се консумира најмалку три до четири часа пред легнување, дури и кога времето на спиење е поместено поради празнични прослави. Доколку вечерата е во доцните часови, се советува избор на полесна храна со пониска енергетска вредност, ограничување на масна, пржена и силно зачинета храна, како и внимавање на големината на порциите.
По доцен оброк не се препорачува веднаш легнување, туку оставање време за иницијална дигестија, а по можност и кратка прошетка. Во деновите меѓу празниците се советува одржување редовен распоред на оброци, а по завршувањето на празничниот период – враќање на здрави навики и избегнување на доцното јадење. Лицата со гастроинтестинални, метаболни и кардиоваскуларни заболувања треба да бидат особено внимателни.
Апел за умереност со алкохолот
Новогодишните празници традиционално се поврзуваат и со зголемена консумација на алкохол. Од Институтот апелираат на умереност и самоконтрола, предупредувајќи дека брзото и прекумерно пиење го зголемува ризикот од повреди, труења и акутни здравствени состојби.
Посебно се нагласува дека никогаш не смее да се управува моторно возило под дејство на алкохол, бидејќи и мали количини го намалуваат вниманието и реакциите. Доколку се консумира алкохол, потребно е однапред да се обезбеди безбеден превоз.
Институтот советува алкохолот да се комбинира со храна, како и редовно да се внесува вода за спречување дехидратација. Се предупредува и на можните опасни интеракции на алкохолот со лекови, поради што лицата кои се на терапија треба да ја избегнуваат или строго да ја ограничат неговата употреба. Бремените жени, малолетниците и лицата со хронични заболувања не треба да консумираат алкохол.
Сериозен ризик од петарди и пиротехника
Во соопштението се укажува и на ризиците од употребата на петарди и пиротехнички средства за време на празниците. Институтот нагласува дека пиротехника не смее да се користи од деца и малолетници, а родителите и старателите имаат клучна улога во превенцијата.
Се потенцира дека никогаш не смее да се ракува со пиротехника под дејство на алкохол или психоактивни супстанции, како и дека не треба повторно да се активира средство кое не експлодирало. Бучавата од пиротехниката, како што се наведува, може да предизвика стрес, анксиозност и оштетување на слухот, особено кај деца, постари лица и домашни миленици, поради што се препорачува размислување за алтернативни, побезбедни начини на прослава.
При повреди или пожари, Институтот апелира веднаш да се побара медицинска помош и да се известат надлежните служби.
Со овие препораки, Институтот за јавно здравје повикува празниците да се поминат одговорно, со цел зачувување на здравјето и безбедноста на граѓаните.
Фото: pexels
